Vì vậy, khi một người
hành thiền đã tập trung, tâm sẽ vững vàng, kiên định và
năm chướng ngại được xem như là những trạng thái không tốt
của tâm sẽ tự nhiên biến mất. Khi chướng ngại này biến
mất, tâm trở nên được tập trung. Tâm không còn khao khát
hay thèm muốn những thú vui khoái cảm trong khi thiền định.
Tâm không còn nóng giận hay ác cảm, không còn buồn ngủ hay
uể oải, bất an hay lo lắng hay nghi ngại. Do đó, tâm trở
nên yên tịnh, thỏa mãn và an lành. Trong sự yên tịnh này năm
chi của sự thu hút (jhana, thiền-na) phát sanh. Chúng là:
Vitakka:
thường được hiểu như là nổ lực đầu tiên của tâm (Tầm).
Ðiều này có nghĩa là tâm đang đánh trúng mục tiêu, đang
hướng đúng trực tiếp vào đề mục của thiền định. Tâm
không còn đi lang thang nữa.
Vicara:
hay sự duy trì nổ lực của tâm (Tứ). Tức là tâm đang dán
chặt vào đề mục, trú ở đó, một trạng thái tác động
ngắn nhưng liên tục của sự nhắc đi nhắc lại của tâm,
hay tác động lên đề mục. Vitakka lái tâm đi thẳng vào đề
mục trong khi vicàra tạo cho tâm tác đ?ng lên đề mục và
trú ở đó.
Dẫn đến kết quả, Pìti
(Phỉ) là sự sảng khoái của tinh thần sẽ phát triển. Người
hành thiền sẽ cảm giác dễ chịu, nhẹ nhõm. Anh ta tận hưởng
những loại cảm giác thích thú khác như là cảm giác rung cảm
dễ chịu di chuyển khắp toàn thân. Ðôi khi anh ta có cảm
giác lâng lâng Pitì như: tay chân bất chợt giơ lên, nâng lên
hay giật giật hay cơ thể của anh ta bay lơ lửng.
Sukkha
(Lạc), hay sự hạnh phúc cũng phát triển. Sukkha này giống như
pitì nhưng nhẹ nhàng tao nhã hay cao siêu hơn. Vì vậy khi
Sukkha nổi lên thì loại thô thiển pitì sẽ xẹp xuống và người
hành thiền cảm thấy rất nhẹ nhàng dễ chịu. Như trong kinh
dạy nó là "cảm giác thoải mái lâu dài ngay tức
thì". Người hành thiền được mãn nguyện và thoải
mái. Ở trạng thái này anh ta không còn tham muốn những cảm
giác khoái lạc mà bây giờ có thể được xem là thô thiển
và thấp hèn, nóng bỏng và kích động hơn là yên tĩnh và
êm dịu giống như là sự hạnh phúc trong thiền định với một
tinh thần tráng kiện.
Ekaggata
(Nhất tâm): sự chỉ định vào một đề mục của tâm. Cuối
cùng giá trị của ekaggata đã được phát sanh lên. Tâm trở
nên kiên định và tĩnh, tập trung vào một đề mục giống
như là ngọn đèn rực cháy đều khi không có gió, hay giống
như đã được dính chặt vào trụ đá mà không thể nào lay
chuyển. Người hành thiền trải qua Ekaggata này có thể thấy
rõ tâm anh ta đang kiên định và trở nên tĩnh lặng, giống
như trụ đá đã được chôn chặt không thể nào lay chuyển.
Năm yếu tố này cũng xuất hiện trong lúc đi vào thiền, thiền
định xảy ra trong khoảng chừng của năm thiền chi đó sẽ
báo trước sự xuất hiện của Thiền-na, Jhana.
--
http://www.budsas.org/uni/u-tamtu/tamtu02.htm
No comments:
Post a Comment