Nguyễn Tuấn
Nên thoát
phong toả như thế nào?
Ông Nguyễn
Văn Nên nói 'TP.HCM không thể thực hiện Chỉ thị 16 mãi' [1], và tôi đồng ý.
Nếu dựa vào
các 'outcome' như số ca nhiễm và số ca tử vong, thì chánh sách phong toả
thành phố HCM đã không đem lại hiệu quả.
Tôi đề nghị
lộ trình 4 bước thoát phong toả dưới đây.
1/ Mục tiêu
của phong toả là ngăn ngừa không để lây nhiễm trong cộng đồng. Nhìn bề ngoài
thì rất ư là logic.
Khi phong
toả, người dân sẽ không đi ra ngoài, sẽ không tương tác với nhau, và vì thế
người bị nhiễm sẽ không lây lan cho người khác.
Như vậy,
phong toả có thể giảm lây lan, và giảm số ca cần nhập viện, và qua đó giảm số
ca tử vong.
Nhìn như
thế chúng ta thấy phong toả quả thật là biện pháp hợp lí.
Nhưng những
gì xảy ra trong thực tế không giống như lí thuyết. Chúng ta thử xem qua con
số ca nhiễm (tôi thu thập từ HCDC), và thể hiện qua biểu đồ cho dễ nhìn:
20/6/2021
137
25/6/2021
165
1/7/2021
464
5/7/2021
641
10/7/2021
1320
15/7/2021
2691
20/7/2021
3322
25/7/2021
4555
30/7/2021
4282
5/8/2021
3886
10/8/2021
3956
15/8/2021
4516
20/8/2021
3375
25/8/2021
5294
30/8/2021
5889
TPHCM bắt
đầu phong toả (đầu tháng 7) khi số ca mỗi ngày tăng từ 137 lến gần 464 ca.
Sau khi
phong toả, như chúng ta thấy, số ca tiếp tục tăng. Không chỉ tăng mà còn tăng
rất nhanh.
Xu hướng
này rất đúng với qui luật của bệnh truyền nhiễm.
Chúng ta
không biết số ca nhập viện và tử vong là bao nhiêu, nhưng có thể đoán rằng xu
hướng chung là gia tăng.
Thật ra, tỉ
lệ tử vong (nếu chỉ tính đơn giản trên số ca nhiễm hay dương tính: 8869 /
215821) thì đã lên đến con số 4.1%, có lẽ cao nhứt trong vùng Đông Nam Á.
Thái Lan
ghi nhận 1.19 triệu ca nhiễm, nhưng số ca tử vong chỉ 11,399 (hay dưới 1%).
Những con
số trên cho thấy khá rõ ràng rằng phong toả không làm giảm số ca nhiễm và số
ca tử vong.
Cố nhiên,
có nhiều lí do tại sao tình hình lại như thế. Một trong những lí do là dịch
đã bắt đầu 'bén rễ' từ tháng 5/2021, và những con số vào tháng 6 chỉ là bề
nổi của tảng băng chìm.
Thành ra,
khi phong toả bắt đầu áp dụng thì dịch đã lan quá rộng.
2/ Tác hại
của phong toả
Nhưng phong
toả đã gây ra nhiều tác hại.
Dù truyền
thông Nhà nước không phản ảnh, nhưng 'truyền thông lề dân' trên các mạng xã
hội cho thấy tình trạng đói khát ở người dân, nhứt là người nghèo và lao
động.
Phải nói là
'đói', và họ đi lang thang trên đường xá. Những 'sáng kiến' dùng lính đi chợ
đều thất bại (và thất bại thấy trước).
Người ta
chết tại nhà do các bệnh khác vì không được nhập viện chữa trị. Điều trớ trêu
là phong tỏa gây thiệt hại lớn hơn và nhiều hơn cho người nghèo, nhóm người
mà chánh sách phong toả muốn giúp!
Thiệt hại
kinh tế cũng khá nặng nề.
Một bản tin
có lẽ ít người biết đến: trong 7 tháng đầu năm 2021 có 79,673 doanh nghiệp
rút khỏi thị trường Việt Nam [2].
Chỉ riêng
TPHCM, trong 8 tháng đầu năm đã có 24,000 doanh nghiệp rút khỏi thị trường.
Ngoài những
nguyên nhân kinh doanh, chắc chắn một phần là do tình trạng phong toả kéo dài
làm cho họ không thể hoạt động, không có tiền trả lương công nhân viên, và
duy trì kinh doanh.
Có thể xem
con số đó là một tín hiệu về tác động của phong toả kéo dài.
Do đó,
không ngạc nhiên khi đã có nghiên cứu phân tích cho thấy phong toả không đem
lại lợi ích về việc giảm số ca nhiễm.
Các tác giả
kết luận rằng nếu phong toả có giảm số ca nhiễm thì các biện pháp khác ít
khắt khe vẫn có thể có hiệu quả y như phong toả [3].
3/ Vậy cái
gì có thể thay thế phong toả?
Chúng ta
cần nhận ra vài sự thật (ít ra là đã có dữ liệu khoa học yểm trợ) và nhận
thức như sau:
a/ Chúng ta
sẽ phải sống chung với con virus này vĩnh viễn vì chúng ta không có cách nào
xoá bỏ nó;
b/ Mục tiêu
là đạt miễn dịch cộng đồng tạm thời. Chỉ tạm thời thôi, bởi vì khi biến thể
Delta xuất hiện thì tất cả trở nên vô nghĩa;
c/ Có hai
cách để đạt miễn dịch cộng đồng: tiêm vaccine và tự nhiên (sau khi bị nhiễm
và bình phục sẽ có kháng thể);
d/ Đa số
các ca nhiễm sẽ tự bình phục mà không cần đến đặc trị;
e/ Nhưng
một số nhỏ ca nhiễm cần phải nhập viện và khi nhập viện họ có nguy cơ tử vong
cao.
Do đó, một
chiến lược thay thế phong toả phải xem xét 5 yếu tố trên. Chúng ta thử bàn
qua những điểm chánh:
Miễn dịch
cộng đồng
Không ai
biết rõ số ca nhiễm ngoài cộng đồng là bao nhiêu, nhưng dựa vào con số kết
quả xét nghiệm, tôi nghĩ có thể ước tính rằng khoảng 5% người bị nhiễm. Và,
theo thời gian, con số này có thể tăng lên 30% trong một tháng. Đó là miễn
dịch tự nhiên.
Bên cạnh
đó, số người được tiêm vaccine cũng đóng góp vào tỉ lệ miễn dịch cộng đồng.
Hiện nay
(30/8) thì đã có 81% đã được tiêm vaccine; trong số này 97% những người trên
65 tuổi và có bệnh nền đã được tiêm vaccine [4].
Những con
số này cho thấy đã đến lúc lên kế hoạch ra khỏi tình trạng phong toả. Ở tiểu
bang NSW (Úc) tỉ lệ tiêm vaccine liều 1 đã đạt chừng 70% và chánh phủ đang
bàn cách thoát phong toả.
Số ca nhập
viện và nguy cơ tử vong cao
Chúng ta
không biết rõ trong số những ca nhiễm, có bao nhiêu phần trăm phải nhập viện,
nhưng số liệu từ nước ngoài cho thấy con số này là khoảng 80%.
Tuy nhiên,
sau khi đã có 80% dân số được tiêm vaccine thì cho dù bị nhiễm nhiều, tỉ lệ
nhập viện sẽ thấp hơn nhiều so với con số 20%.
Hiện nay,
đã có thuốc có hiệu quả giảm nguy cơ tử vong (Như Dexa, Remdesivir). Do đó,
ngay cả số ca nhập viện thì tỉ lệ tử vong cũng sẽ giảm nhiều so với trước
đây. Giảm bao nhiêu thì tôi không biết vì không có dữ liệu ban đầu để ước
tính.
4. Lộ trình
ngưng phong toả
Ai cũng
biết rằng phong toả là biện pháp sau cùng trong các biện pháp y tế trong đại
dịch.
Thế nhưng
lần đại dịch này, đa số các quốc gia đều sử dụng đến biện pháp này.
Nếu so sánh
tỉ lệ tử vong ở các nước phong toả với nước không phong toả (như Thuỵ Điển)
thì không khác bao nhiêu.
Như trình
bày trên, phong toả chưa đem lại hiệu quả cho TPHCM.
Có vài
người cho rằng nhờ phong toả mà có ít người chết và ít ca nhiễm.
Nhưng cách
nói này giả định rằng nếu không phong toả thì số ca tử vong và ca nhiễm đã
tăng.
Chẳng có
chứng cớ nào để nói như vậy.
Với những
lí giải trên, tôi nghĩ HCM nên bắt đầu ngưng phong toả.
Tôi nghĩ
đến những bước sau đây (cần bàn thêm):
• Bước đầu,
các công sở và hãng xưởng nên mở cửa hoạt động lại. Những người đi làm nếu
chưa tiêm vaccine thì có thể cần làm xét nghiệm nhanh. Cho phép những người
đã tiêm vaccine đi chợ trong vòng (ví dụ như) 5 km. Hạn chế sự đi lại ở người
cao tuổi (trên 65) và có bệnh nền.
• Bước 2,
mở cửa các khu vực công cộng (như quán ăn, nhà hàng, khách sạn, khu du lịch
nội địa, v.v.) Nên ưu tiên cho những người đã tiêm chủng vaccine. Không hạn
chế đi lại.
• Bước 3,
cho phép du lịch đến một số quốc gia và nhận du khách từ các quốc gia đã được
tiêm chủng. Bình thường hoá các hoạt động khác. Không hạn chế đi lại ở người
cao tuổi (trên 65) và có bệnh nền.
• Bước 4,
xem covid-19 như các bệnh truyền nhiễm khác. Không lockdown, không giới hạn
đi lại nước ngoài, không giới hạn du khách.
Các nước Âu
châu và Mĩ với tỉ lệ tiêm vaccine khá đã gỡ bỏ phong toả dù số ca vẫn cao,
nhưng hoạt động gần bình thường.
Ở Úc cũng
đang chuẩn bị thoát phong toả , nhưng Úc là nước hơi quái dị vì các bang có
quyền riêng của họ nên khó xem là mô hình lí tưởng.
Với số liệu
tốt, việc mô phỏng tình huống thoát phong toả theo lộ trình này, kể cả nhu
cầu bệnh viện, là không khó.
Vấn đề là
phải có dữ liệu về nguy cơ nhập viện, tỉ lệ tử vong, thời gian nằm viện và
ICU.
Do đó, tôi
đồng ý với ông Nên là phải ngưng phong toả. Dĩ nhiên không phải ngưng ngay,
mà phải có lộ trình như đề cập trên.
|
Nguyen Tuan
How should we get out of the blockade?
Mr. Nguyen Van Nen said 'HCMC
cannot implement Directive 16 forever' [1], and I agree.
If based on 'outcoms' such as the
number of infections and deaths, the blockade policy of Ho Chi Minh City has
not been effective.
I recommend the 4-step route out
of the blockade below.
1/ The goal of the blockade is to
prevent infection in the community. On the surface it looks very logical.
During lockdown, people won't go
out, won't interact with each other, and so infected people won't spread to
others.
Thus, the blockade can reduce the
spread, and reduce the number of hospitalizations, and thereby reduce the
number of deaths.
Looking at it like that, we see
that the blockade is indeed a reasonable measure.
But what happens in practice is
not the same as in theory. Let's take a look at the number of infections (I
collected from HCDC), and show it in a graph for easy viewing:
June 20, 2021 137
June 25, 2021 165
1/7/2021 464
5/7/2021 641
10/7/2021 1320
July 15, 2021 2691
20/7/2021 3322
25/7/2021 4555
30/7/2021 4282
5/8/2021 3886
10/8/2021 3956
15/8/2021 4516
20/8/2021 3375
25/8/2021 5294
30/8/2021 5889
Ho Chi Minh City began to
blockade (early July) when the number of cases per day increased from 137 to
nearly 464.
After the blockade, as we see,
the number of cases continued to increase. Not only increased, but also
increased very quickly.
This trend is very consistent
with the law of infectious diseases.
We do not know the number of
hospitalizations and deaths, but it is safe to assume that the overall trend
is upward.
In fact, the death rate (in
simple terms of the number of cases or positives: 8869 / 215821) has reached
4.1%, perhaps the highest in Southeast Asia.
Thailand recorded 1.19 million
infections, but the number of deaths was only 11,399 (or less than 1%).
The numbers above show quite
clearly that the blockade has not reduced the number of infections and
deaths.
Of course, there are many reasons
why this is the case. One of the reasons is that the epidemic has begun to
"take root" since May 2021, and the numbers in June are just the
tip of the iceberg.
So, when the blockade started to
apply, the epidemic had spread too widely.
2 / Harm of blockade
But the blockade has caused many
harms.
Although the state media does not
reflect, the "marginal media" on social networks shows the hunger
and thirst in the people, especially the poor and working people.
It must be said that they were
'hungry', and they roamed the streets.The 'initiatives' of using soldiers to
go to the market have all failed (and failures are foreseen).
People die at home from other
illnesses because they are not hospitalized. The irony is that the blockade
does more and more damage to the poor, the group that the blockade policy
wants to help!
The economic damage is also
quite heavy.
A news that is perhaps little
known: in the first 7 months of 2021, 79,673 enterprises withdrew from the
Vietnamese market [2].
In Ho Chi Minh City alone, in the
first eight months of the year, 24,000 businesses withdrew from the market.
In addition to business reasons,
it is certainly partly due to the prolonged blockade that has left them
unable to operate, not pay their employees, and maintain business.
That number can be seen as a
signal of the impact of prolonged blockade.
Therefore, it is not surprising
that there has been an analytical study that shows that the blockade has no
benefit in terms of reducing the number of infections.
The authors concluded that if blockade
reduces the number of infections, other less stringent measures can still be
as effective as blockade [3].
3 / So what can replace the
blockade?
We need to recognize a few truths
(at least with scientific data to back it up) and realize the following:
a/ We will have to live with this
virus forever because we have no way to remove it;
b/ The goal is to achieve
temporary herd immunity. It's
only temporary, because when the Delta variant appears, it's all meaningless;
c/ There are two ways to achieve
herd immunity: vaccination and natural (after infection and recovery, there
will be antibodies);
d/ Most infections will recover
on their own without special treatment;
e/ But a small number of cases
require hospitalization and upon admission they are at high risk of death.
Therefore, an alternative
strategy to blockade must consider the above 5 factors. Let's try to discuss
the main points:
Community immunity
No one knows for sure what the
number of infections in the community is, but based on the number of test
results, I think it can be estimated that about 5% of people are infected.
And, over time, this number can increase to 30% in a month. It is natural
immunity.
Besides, the number of people
vaccinated also contributes to the rate of herd immunity.
Currently (August 30), 81% have
been vaccinated; Of these, 97% of those over 65 years of age with underlying
medical conditions were vaccinated [4].
These numbers suggest it's time
to plan out the lockdown. In NSW (Australia) the rate of 1st dose vaccination
has reached about 70% and the government is discussing how to get out of the
blockade.
Number of hospitalizations and
high risk of death
We don't know exactly what
percentage of those infected are hospitalized, but data from abroad suggest
that this figure is around 80%.
However, after 80% of the
population has been vaccinated, even if infected, the hospitalization rate
will be much lower than 20%.
Currently, there are drugs that
effectively reduce the risk of death (such as Dexa, Remdesivir). Therefore,
even the number of hospitalizations, the mortality rate will be much lower
than before. By how much I don't know because there is no initial data to
estimate.
4. The route to stop the
blockade
Everyone knows that blockade is
the last resort in health measures during a pandemic.
But this time of the pandemic,
most countries used this measure.
If we compare the mortality rate
in countries with lockdown to that of non-lockdown countries (like Sweden),
it's not that much of a difference.
As mentioned above, the blockade
has not been effective for Ho Chi Minh City.
Some people think that thanks to
the blockade, there are fewer deaths and fewer infections.
But this expression assumes that
without the blockade, the number of deaths and infections would have
increased.
There is no evidence to say so.
With the above explanations, I
think Ho Chi Minh City should start to stop the blockade.
I think of the following steps
(need further discussion):
• Initially, offices and
factories should reopen. Workers who have not been vaccinated may need rapid
testing. Allow people who have been vaccinated to go to the market within
(eg) 5 km. Limit movement in the elderly (over 65) and with underlying
medical conditions.
• Step 2, open public areas (such
as restaurants, restaurants, hotels, domestic tourist areas, etc.) Priority
should be given to those who have been vaccinated. No travel restrictions.
• Step 3, allow travel to certain
countries and accept visitors from vaccinated countries. Normalize other
activities. No travel restrictions in the elderly (over 65) and with
underlying medical conditions.
• Step 4, treat covid-19 like
other infectious diseases. No lockdown, no limit on foreign travel, no limit
on visitors.
European countries and the US
with good vaccination rates have lifted their blockades, although the number
of cases is still high, but activities are close to normal.
Australia is also preparing to
exit the blockade, but Australia is a bit of a weird country because the
states have their own rights, so it is difficult to see as an ideal model.
With good data, it is not
difficult to simulate the situation of exiting the blockade along this route,
including hospital needs.
The point is to have data on the
risk of hospitalization, mortality, length of hospital stay, and ICU.
Therefore, I agree with Mr. So
the blockade should be stopped. Of course, you don't have to stop
immediately, but there must be a roadmap as mentioned above.
|