Monday, 21 September 2020

Tran duc Thao


Trn Ðc Tho, mt kiếp người

Trích Phan Huy Đường

..

Sinh thi Jean Paul Sartre coi ông là mt trong s rt hiếm nhng người mácxít không chìm đm trong tng nim, dám xông pha nơi biên i ca s hiu biết. Ðúng là Trn Ðc Tho đã xông pha khi ông công b Phénoménologie et matérialisme dialectique59. Ông đã tìm cách thng nht tính ý hướng (intentionnalité) ca ý thc, tính t do ca con người vi quá trình vn đng ca Lch s. Ông đã theo rõi nhng bước đi chp chng ca sinh hc cui thp niên 1940, c tìm nhp cu ni lin s sng vi tư duy. Ông đã chong c trng khi ca hin thc vào quan đim siêu vit (transcendance) ca các bn đng song ph Ulm. Ði vi các nhà "mácxít" chính thng, ông làm loé sáng cái intentionnalité rt có vn đ. Hai s khước t y, hai đòi hi y, là ni lc quán xuyến nhng tác phm ca ông. Trong cõi hn mang ca Lch s, ông đòi được trn vn c phn xác ln phn hn. Mt con người t do. Ðã 40 năm nay.

59 Hin tượng lun và ch nghĩa duy vt bin chng, Minh Tân, Paris 1951.

Ngày y, tương lai Trn Ðc Tho tưởng chng rng m và sáng chói. Rt cuc, nó ti om, như tin đ ca ch Du trong Tt đèn. Là người trit đ mácxít, ông không tin có th phi đi mà hiu được con người. S thu hiu thế gii ch chm n, hưng phn thông qua hành đng. Ông mun tr giá, tr n đi đ được tư duy thân phân con người cho ti cùng :

"Phn th nhì ca Phénoménologie et matérialisme dialectique (1951) do đó đã dn tôi ti mt ngõ ct, và lúc đó tôi đã hy vng tìm ra gii pháp trong cách mng Vit Nam. Cui sách, khi nói ti "vn đng hin thc ca lch s", chính là bóng gió nói ti Trn Đc Tho, mt kiếp người

 

cách mng Vit Nam60".

60 Un itinéraire. Mt hành trình. Tác gi xut bn, Paris 1992.

Trung thành vi truyn thng sĩ phu, ông xếp bút nghiên, ri Pháp, v chiến khu Vit Nam. Con người t do y đã t biến mình thành chiến sĩ. Là nhà triết hc, qua chiến đu, ông s khc t do ca mình vào quá trình xây dng nhân cách ca nhân loi.

Người ta k li rng Trn Ðc Tho ước mơ thuyết ging ch nghĩa Mác cho các nhà lãnh đo Ðng. Nếu đúng vy, qu là bé cái lm. H xếp ông vào mt xó đ dch tác phm ca tng bí thư Trường Chinh ra tiếng Pháp, nhân tin đ dy ông ch nghĩa Mác hin thc ca gung máy Ðng.

Ch nhim Khoa s Trường đi hc tng hp, mà ri Trn Ðc Tho b cm ging dy, phi dch thut lt vt đ sng, phi bán dn bán mòn nhng b t đin đ ăn. H cht đt mi liên h ca ông vi thế gii, h cô lp ông ngay gia đng bào ca mình. Ông vn nghiên cu vi nhng phương tin trong tm tay. Vn mt ni ám nh khôn nguôi : làm sao, mt ngày kia, liên hp được nhng ci r vt cht, sinh vt, lch s, xã hi ca con người vi ý thc t do ca nó. Lâu lâu, gia hai đt bom M, ta vng nghe tiếng nói ca Trn Ðc Tho. Ðâu đó mt bài nghiên cu đăng trên mt tp chí. Ta biết ông còn sng, còn tư duy. Thế là đ ! Chng có gì đáng t hào, cũng chng có gì phi dn vt lương tâm. Còn biết bao vic khác, cp bách, phi làm. V chăng, có điu lut văn minh nào kết ti s th ơ trước mt tư duy đang lâm nguy ?

Ri ti lúc h bán tng bán tháo ch nghĩa cng sn. Bán, bán hết. Hi sn, du m, hng ngc, g quý... đàn ông, đàn bà, tr con, tng container, tng chuyến charter, Ðông Tây Nam Bc, đ mười phương tám hướng... bán luôn c linh hn ca Ðng. Ông chng bao gi có gì đ bán. Ch còn mt điu đ cho : s Trn Đc Tho, mt kiếp người

 

đòi hi còn nguyên vn t tui tr. H s dng ông mt ln chót, đ ông sang Paris gp g trí thc, bo v cái lý tưởng mà h đã hết tin tưởng. Biết đâu đy. Lm to, cái lm tt yếu ca mi vương triu trong bui suy tàn. Trên mnh đt năm nào đã loé lên tư tưởng ca mình, Trn Ðc Tho đã tìm li ci r ca s trưởng thành, hưng phn ca tui tr : "cái đà ni tâm ca nhng năm chót thi tôi Pháp61" đã tái khi đng ngay t nhng ngày đu ca Perestroika.

61 Un itinéraire. Mt hành trình. Tác gi xut bn, Paris 1992.

62 Critique de la raison dialectique.

Tình c, tôi được gp ông, vài tháng trước khi ông chết. Ông sng đơn đc trong mt căn phòng bé tí, ru ro. Dán lng thng bò khp nơi, trên tường, trên trn. Ðôi mt ông, đôi mt sáng, thơ ngây như mt tr con, không thy chúng. Bn bè bo tôi rng ông Tho bây gi lm cm ri, sau bao nhiêu năm b truy bc, tâm thn ca ông đã b nh phân (schizophrénie). Song tôi đã gp mt con người minh mn.

Biết ông đã tng tranh lun vi Sartre, tôi hi ông nghĩ sao v tác phm Phê phán lý trí bin chng62. Ông nói : "Sartre là nhà triết hc duy nht đã đt ra nhng câu hi đáng đt". Tôi li hi ông v trước tác ca ông, và nói thc là tôi thy chúng máy móc. Ông khoát tay như mun gt chúng đi, và đưa cho tôi tác phm cui cùng, còn dưới dng bn nháp.

Ông nói đôi điu v cuc sng ca ông Paris. Mi ngày ông còn viết được mt trang. Ông vn lc quan, vn hy vng, qua s tiếp cn nhng khoa hc mi, ông s m ra con đường mi. Ông chưa biết nhân loi mnh mai lm, ông chưa tưởng tượng được quá kh có th ph dp tương lai. Bn bè mun giúp ông, ông thường t khước. Ông quá s b kết np vào các trường, các phái, các nhà th. Tôi hiu ông đã lâm bnh nng. Căn bnh ca Trn Đc Tho, mt kiếp người

 

 

ông có mt cái tên : T do. Ông mun vn dng nó đ làm gì ? Hãy nghe ông nói, mt ln chót :

"... khi t vn mình, ý thc đòi hi cái Thin trong hành đng, cái Chân trong tri thc, và cái Mĩ trong s hoàn thành các quá trình nghim sinh, qua đó ý thc biến thế gii t nhiên thành mt nhân gii, xng đáng vi con người63."

63 ... la conscience dans son appel à soimême pose l'exigence du bien dans l'action, du vrai dans la connaissance, et du beau dans l'achèvement des processus vécus. Par là, la conscience fait du monde naturel un monde humain, valable pour l'homme. Un itinéraire. Mt hành trình. Tác gi xut bn, Paris 1992.

Cái Chân trong tri thc ! Ông đã sng nhm thi đi. Thi đi này ch hiu hiu qu trước mt. Cái Thin trong hành đng ! Ông đã chn nhm thế gii. Thế gii này ch tuân theo li nhun. Cái trong s hoàn thành các quá trình nghim sinh ! Ông đã nhm nhân loi. Nhân loi hôm nay ch ao ước cơm áo, gii trí và nhng hàng rào.

Không khut phc được ông lúc sng, h tìm cách qun lý cái chết ca ông. H gn mt huân chương hng hai lên quan tài ca ông, đ quay phim. Mun quá ri. Ông đã ra đi, mang theo hoài bão, ch đ li mt s đòi hi, cho nhng cuc đi thm lng. Người chiến sĩ, người cng sn, nhà tư tưởng không h b cuc y đã ra đi. Sng như ông đã phi sng, có l ch có th chết như ông đã chết. Tôi hi tưởng đôi mt ông, đôi mt sáng, thơ ngây ta mt tr con. Và tôi t nh, xét cho cùng, đi ông tht bun mà tht đp, vì ông đã biết chết như chng my người biết sng, sng mà không h biết bán mình. Trn Ðc Tho là mt nhà triết hc chân chính.

Trn Đo, 1993


 

Đọc Schopenhauer

 


1

Đọc Schopenhauer

Khát ái và nhàm chán

Ông chỉ ra

Khát ái, sự khao khát làm con người đau khổ, cũng vậy mặt bên kia là sự nhàm chán.

Khao khát đạt được, nhàm chán, rồi lại lao vào khao khát mới..

Toàn là sự không toại nguyện..


Đọc Schopenhauer

Muốn nói với ông ấy là:

Tri túc thường lạc


ĐN


Friday, 18 September 2020

Giành lại không gian sống

 


1

Hurra

Nhà có thêm 1 m vuông

Vì đã vất được 1 cái ghế vô tích sự!

Căn hầm đã có lối ra

Vì cái ghế vô dụng đã ra đi

Từ nay, sẽ có các thứ vô ích

được phát hiện

2

Cứ mỗi thứ vất đi

Sẽ có thêm không gian

Sống


DN

Thursday, 17 September 2020

Khóa 13

 

Noel thời chưa có Corona


Khóa số 13

Dùng để tháo ghế ra
Vất

Cũng nhờ kinh nghiệm
lúc đi làm ngày xưa

DN


Bàn về ghế

 

 Thời chưa có Corona


1

Giao diện mới này kém xưa

Vài chức năng cũ mất đi

Thay đổi làm gì vậy ta?


2

Tối nay đem vất 1 cái ghế

và vài thứ..

Kinh nghiệm là các ghế nặng nề

không nên dùng.

Nhất là các ghế 5 chân buero không tiện.

Sẽ vất đi 1 cái ghế 5 chân hôm nay.

3

Dần dần

Mình biết thêm 1 ti về ghế

Ghế nào nhẹ và đẹp, dùng okie là được.


3.

Hôm nay nhận được ghế gỗ rất đẹp

Và 1 ghế design nhẹ và đẹp


ĐN

Wednesday, 16 September 2020

It thoi gian

Ly whisky thời xưa


1
Nấu ăn
Ăn
Rửa chén
Dọn dẹp

Đi chợ
Cất đồ

Xem FB
Xem emails
Viết blog
 
Giải trí
Youtube..

Ngủ

Nếu không thu xếp
Chẳng có thời gian đọc sách
Hay đọc 1 tài liệu dài

Chú ý điểm này!

ĐN

Lãng đãng

Mây trời lãng đãng


1
Trước sau
cũng chỉ là mình
Hãy chào
tri kỹ
của mình
là ta

Tha nhân
là bạn bên ngoài
Hãy thương vì kẻ
cùng thời như ta

Mình ta
ta với mình
Sớm hôm
tri kỹ

Cuộc đời
Mây bay!

ĐN

Mây trời



Mây trời
Lãng đãng
Bên đồi

Ta buồn
Nên muốn
Mây trời
Là em!

ĐN
--
tặng Ngộ

Tuesday, 15 September 2020

Quê bà nội: Huế

Huế, quê nội


1
Trước khi đi nghỉ
Uống vài hớp
Jack Daniel
là thú vui

Mùi thơm của loại whisky này
Quả là đặc sắc.
Không lầm lẫn vào đâu được!
Vị nó lại dễ chịu

2
Lúc này
Thích bánh mì roggenbrot
Thích đi xe đạp
Nhặt sách đủ loại
Chơi và thưởng thức FB
Xem phim Monk
Xem đài NHK
Nghe về lịch sử trong youtube
viết blog
Thích suy nghĩ về việc;
Nên vất đi đồ đạc gi?
Sống tối giản<< not for me!
Nhưng
Bớt đồ đạc thì phải làm..
Vì quá tải rồi

3
Thời gian qua
Mình thích bố thí
và giúp bạn
Rất vui!

4
Nếu điều phải đúng
Mình sẽ làm!
..
Sống chánh niệm tỉnh thức
Không sai!

ĐN




Áo dài trắng, đẹp quá!

Áo dài trắng, đẹp quá!

1
Ngủ lấy sức
Ăn sáng
Cà phê

Hôm nay nhớ món bánh mì
Lại đi mua

Xem phim A Monk
Serie này hay!

Các xe đạp đã sắp xếp xong
1 chiếc nằm balkon

Nghỉ

Đi chợ

Đọc email
FB
tin tức
Nhật Tiến vừa mất
chỉ sau 3 tuần vợ ông chết
Thời xưa đọc sách NT nên nhớ ông

Nghe tin bạn B. lấy vợ
Lên xe hoa

Nhà còn nhiều thứ cần thải đi
Ngộ đùa: bán son đi!



ĐN
Gặp Ngộ online, vui lắm

Sunday, 13 September 2020

Bánh mì đen của Đức/ Roggenbrot

Cây cây con đường cây
Thành bức tranh cùng lá vàng khô
Hạnh phúc đời lá vàng


1
Sáng đi mua bánh mì
Ngày chủ nhật
Lần đầu mới biết
Có tiệm bánh mì sáng chủ nhật
Mở cửa!
Tuyệt vời!

2.
Sau một tuần chuyên ăn bánh mì
roggenbrot
Thấy tiêu hóa tốt lắm!

3.
Xưa mình nghe rằng
ăn bánh mì đen thì gesund!

Thì ra
bánh mì đen= roggenbrot
gesund= tiêu hóa tốt!

Trong roggenbrot có 8,1 g chất sơ/ballaststoffe!

ĐN

Bánh mì roggenbrot rất dẻo, thơm ngon, dễ tiêu hóa



--
Roggenbrot, das mit klassischem Sauerteig hergestellt wurde, ist besondersgesund, weil es sehr bekömmlich ist und die Nährstoffverwertung optimiert.

Colourbox


SorteKcal pro StückBallaststoff-Gehalt/100 gFette/100 g
Baguettebrötchen3103,0 g1,4 g
Mohnbrötchen1203,3 g3,8 g
Rosinenbrötchen1153,2 g1,3 g
Laugenbrötchen1251,9 g1,8 g
Vollkornbrötchen1106,5 g1,5 g
Croissant1751,2 g25,8 g
Roggenknäcke4014,0 g1,4 g
Knäckebrot, leicht201,9 g0,7 g
Knäckebrot, ballaststoffreich306,2 g1,4 g
Pitabrot1202,8 g1,3 g
Pumpernickel709,8 g0,9 g
Graubrot956,5 g1,0 g
Roggenvollkornbrot958,1 g1,2 g
Sechskornbrot959,0 g1,6 g
Toastbrot653,7 g4,4 g
Vollkorntoast707,1 g2,8 g
Vollkornbrot mit Sonnenblumenkernen908,4 g3,0 g