hàn huyên với Nguyen Tuan 01

Hàn huyên với bài viết này/ DN:

..

Nguyen Tuan viết: Mấy tháng nay tôi cũng như mọi người phải làm việc từ nhà. Vừa làm việc, vừa họp, vừa … nghe nhạc. Theo dõi các chương trình nhạc "Music Box" và lượng 'view', tôi phát hiện vài xu hướng thú vị về sở thích âm nhạc của người Việt chúng ta.

Vài tháng gần đây, trong thời gian bị cách li xã hội, các ca nhạc sĩ không thể đi trình diễn như trước đây. Thế là các trung tâm văn nghệ bên California có sáng kiến gọi là "Music Box" – Hộp Nhạc. Đó là một 'sân khấu' nhỏ và thân mật để các ca sĩ có dịp vừa hát 'live' vừa tự sự cùng khán giả vô hình. Tuy là vô hình, nhưng lượng khán giả rất lớn, và có vẻ đa số là ở trong nước. Có xem qua mấy chương trình này, chúng ta mới thưởng thức được tài năng của các ca sĩ và ban nhạc, bởi vì họ hát 'live', nên khán giả có thể biết giọng ca của họ hay cách chơi nhạc của các nhạc công ra sao.

- Cám ơn tác giả đã giới thiệu các sáng kiến từ cali!

Cá nhân tôi thì rất thích và thấy ai cũng ca hay, ban nhạc nào cũng chơi đẹp. Có ca sĩ (như Châu Ngọc Hà và Mai Thiên Vân chẳng hạn) khi xuất hiện trên sân khấu lớn thì biết là 'đang nổi', nhưng nghe họ hát 'live' mới thấy quả thật họ có giọng ca thiên phú, và không ngạc nhiên khi họ 'chinh phục' biết bao khán giả thích loại nhạc này. Hay như nghe Thương Linh hát, chúng ta dễ nhận ra đây là một giọng ca đặc biệt, khác với tất cả những người đi trước. Nghe cô ấy (Thương Linh) hát cần phải có một li rượu đỏ bên cạnh mới … phê. :) Nói tóm lại, nghe các ca sĩ hát 'live' là một dịp để thấy tài năng thật của họ. 

- Thương Linh là ai? tác giã hay quá, giới thiệu mới để ý!

Hiện nay, chỉ có nhóm Thuý Nga và Motif Music Group (MMG) thực hiện các chuơng trình Hộp Nhạc. Tính đến nay, Thuý Nga đã thực hiện 8 chương trình, và MMG 16 chương trình. Chương trình của Thuý Nga dài chừng 60 phút, thường có 2 ca sĩ, và được đầu tư có vẻ công phu. Chương trình của MMG thường 30 phút, vì đa phần chỉ có 1 ca sĩ, và công nghệ xem ra rất hiện đại. Nói là "Hộp Nhạc", nhưng trong thực tế thì các ca sĩ đều xuất hiện chỉnh chu, được trang điểm đàng hoàng (chớ không phải 'mộc' đâu), chỉ có trang phục thì gần gũi đời thường hơn thôi.

- "Hiện nay, chỉ có nhóm Thuý Nga và Motif Music Group (MMG) thực hiện các chuơng trình Hộp Nhạc." thông tin hay!

Nhưng đối với khán giả thì họ phản ứng ra sao? Tôi nghĩ số lượng "view" của mỗi chương trình có thể xem như là một thước đo về phản ứng của khán giả. Tôi đoán rằng đa số khán giả không bỏ ra 60 phút hay 30 phút để theo dõi suốt chương trình, mà có thể chỉ vài phút thôi, vì chỉ vài phút cũng đủ để xem có hợp sở thích của họ hay không. Có lẽ con số tải chương trình nhạc về máy tính cá nhân để xem nhiều hơn số view. Theo cách hiểu này thì chương trình hợp sở thích khán giả sẽ được nhiều người xem hơn chương trình mà khán giả kém mặn mà. 

Nhưng số lần xem dĩ nhiên tuỳ thuộc vào thời gian từ lúc chương trình được 'trình chiếu' trên youtube. Qui luật chung là chương trình video mới tải lên thì sẽ được nhiều người xem, và số người xem sẽ suy giảm theo thời gian. Nói chung, mối liên quan giữa số lần xem mỗi ngày và thời gian trình chiếu tuân theo hàm số mũ (exponential function). Chúng ta có thể 'fit' mô hình hàm số mũ vào dữ liệu quan sát, với trục hoành là số ngày từ lúc video được trình chiếu và trục tung là số lượng view (Biểu đồ 1). Có thể xem đường biểu diễn là số view trung bình theo mỗi thời gian. Một số nhận xét có thể rút ra từ biểu đồ này:

- Hay! tác giã dùng đồ thị toán học để quan sát và thấy ra 1 vài điều mới! (con tiep)

• Chương trình của Thuý Nga, tính trung bình, có lượng views cao hơn hẳn so với MMG.

• Trong các chương trình của Thúy Nga, chỉ có 2 chương trình Bằng Kiều + Lam Anh và Như Ý + Lương Tùng Quang + Diễm Sương là có lượng view thấp hơn trung bình (dưới đường biểu diễn), còn các chương trình khác đều trên trung bình.

• Trong các chương trình của MMG, chỉ có chương trình của Hồ Hoàng Yến (HHY) và Hoàng Thục Linh (HTL) là trên trung bình, phần còn lại đều thấp hơn trung bình, sau hơn 80 ngày trình chiếu.

Biểu đồ 1 còn cho chúng ta nhận ra các ca sĩ 'đang lên' (hiểu theo nghĩa thu hút nhiều lượng view). Đó là Châu Ngọc Hà, Ngọc Ngữ, Mai Thiên Vân thuộc Thuý Nga, và Hồ Hoàng Yến và Hoàng Thục Linh thuộc nhóm MMG. Chẳng hạn như chương trình Mai Thiên Vân, sau 62 ngày trình chiếu thu hút được 416124 lượt view, nhưng với cùng số ngày trình chiếu chương trình Tuấn Quỳnh (MMG) thu hút 112165 lượt view dù anh ca sĩ này ca rất rất hay!

Về dòng nhạc, tôi nghĩ có thể tạm chia ra 3 dòng chánh: bolero, trữ tình (romantic), và 'nhạc mới'. Chẳng hạn những ca khúc như 'Những ánh mắt hoả châu' tôi sếp vào nhóm bolero, còn 'Bên em là biển rộng' (Bảo Chấn) tôi sếp vào nhóm 'trữ tình', còn nhạc mới là loại nhạc mà nhiều người trong giới trẻ ngày nay thích.

Dự vào cách sếp loại trên, tôi thấy các ca sĩ hát dòng nhạc bolero hay "nhạc mùi" như Mai Thiên Vân (MTV), Châu Ngọc Hà (CNH), Ngọc Ngữ (NN), Như Quỳnh (NQ), Trường Vũ (TrV), Tuấn Vũ (TV), Hoàng Thục Linh (HTL), và Mạnh Quỳnh (MQ) thu hút nhiều lượng view hơn dòng nhạc 'trữ tình' (Biểu đồ 2). Các chương trình với dòng nhạc 'mới' mà các ca sĩ mới như Như Ý (NY), Lương Tùng Quang (LTQ), Diễm Sương (DS), Sỹ Đan (SĐ), v.v. có lượng view thấp hơn trung bình.

Riêng cặp Như Quỳnh và Trường Vũ là nổi bật nhứt. Chương trình của 2 ca sĩ này mới công bố 42 ngày mà đã có hơn 1.11 triệu view! Chương trình Mai Thiên Vân + Tuấn Vũ + Mạnh Quỳnh cũng rất nổi, với hơn 627,000 ngàn view sau chỉ 42 ngày trình chiếu.

Những kết quả này nói lên điều gì?

Tuỳ vào cách nhìn của chúng ta mà hiểu những con số trên. Theo tôi, kết quả phân tích trên cho thấy người Việt chúng ta vẫn thích dòng nhạc kể chuyện và tự sự qua các ca khúc theo giai điệu bolero thời trước 1975. Đó là dòng nhạc đã từng bị vùi dập sau 1975 và mãi đến nay vẫn còn bị dè bỉu là 'sến', ấy vậy mà nó vẫn sống và sống mạnh. Mấy năm gần đây, ở trong nước có các chương trình nhạc như 'Hát Cùng Bolero', 'Thần Tượng Bolero', 'Solo Cùng Bolero' , 'Tình Bolero' (nhiều quá, không nhớ hết) làm sống lại dòng nhạc đại chúng này. Các ca sĩ của Thuý Nga hay các trung tâm ở hải ngoại cũng làm nên sự nghiệp nhờ dòng nhạc này. Cũng phải thôi, những người thuộc thế hệ tôi vẫn thấy quen với "Đôi khi trộm nhìn em / xem dung nhan đó bây giờ ra sao", chớ còn mấy bài mới kiểu như (ví dụ) 'em đến tôi không vui, em đi tôi không buồn' thì vẫn chưa quen được.

Dòng nhạc trữ tình nghe cũng hay, thế nhưng vẫn chưa đủ sức thu hút khán giả. Chẳng hạn như chương trình nhạc MMG với Loan Châu thủ diễn rất hay (gồm nhiều ca khúc trữ tình) sau 28 ngày trình chiếu chỉ thu hút 137,293 lượt view, hay như Tuấn Quỳnh, một ca sĩ có giọng ca độc đáo ca nhạc trữ tình, nhưng sau 63 ngày chỉ có thu hút 112165 lượt view! Có lẽ điều này nói lên rằng khán giả Việt Nam đa số vẫn chưa bị chinh phục bởi dòng nhạc này?

Riêng dòng nhạc 'mới' do các ca sĩ trẻ trình diễn chưa đủ sức hấp dẫn khán giả. Chẳng hạn như chương trình của Như Ý + Lương Tùng Quang + Diễm Sương và ca sĩ 'gạo cội' như Bằng Kiều + Lam Anh mà lượng view khiêm tốn hơn hẳn so với dòng nhạc tự sự bolero. Ngay cả dù là 'nhạc xưa' nhưng được làm mới bằng trình diễn (như ca sĩ Thương Linh) cũng chưa thuyết phục được nhiều khán giả.

Có thể nói rằng chúng ta (người Việt nói chung) vẫn thích được ru bằng những ca khúc tình tự quê hương có pha chút giai điệu ngũ cung? Hay là người Việt chúng ta quá bảo thủ trong việc thưởng thức âm nhạc, không mở lòng đón nhận cái mới? Hay là 'cái mới' của dòng nhạc hiện nay chưa đủ sức thuyết phục công chúng? Có lẽ chúng ta vẫn hoài niệm về một giai đoạn huy hoàng của âm nhạc miền Nam mà cho đến nay chưa có dòng nhạc nào thay thế được.

Dù hiểu như thế nào thì bài học thực tế cho các ca sĩ muốn có lượng view cao là tập trung vào các ca khúc bolero trước 1975 và cẩn thận trong nỗ lực làm mới cách trình diễn. Dĩ nhiên, đối với ca sĩ vì nghệ thuật thì câu view không phải là yếu tố quan trọng.

Lamartine từng nói rằng âm nhạc là văn chương của trái tim. Trong khi Việt Nam chúng ta vẫn còn thiếu những công trình nhạc hàn lâm và trong khi đa số người Việt có gu thẩm mĩ hãy cứ cho là chưa cao (như nhiều người nói) thì nhạc bolero vẫn và sẽ còn góp phần vào nền âm nhạc Việt Nam. Thử tưởng tượng sau một ngày làm việc mệt nhọc và bao nhiêu phiền toái của cuộc sống, mà nghe được những câu như "Cuộc đời là vách chắn, là rào thưa / Thương em tiếng hát sang mùa / Một mai mưa ướt áo em / áo mỏng đường mòn / Dáng nhỏ thân quen" thì cũng là một an ủi tâm hồn lắm chớ. Chả thế mà có người nói rằng âm nhạc có tác dụng tẩy rửa những bụi bậm bám linh hồn của chúng ta. Nhạc bolero hay trữ tình hay nhạc mới thì vẫn là văn chương của trái tim và có tác dụng làm sạch tinh thần thì không thể xem thường được.

--

 Thuý Nga
https://www.youtube.com/c/thuynga
Motif Music Group: https://www.youtube.com/motifmusicgroup